WC25 - 17 • Cây chà là¶
Giữa vùng đất khắc nghiệt của Trung Đông, nơi chỉ có nắng như thiêu đốt, chỉ có gió như xé lòng, cây chà là vẫn lặng lẽ vươn mình. Không phô trương, không ồn ào, nó tồn tại như một chứng tá bền bỉ của sự sống. Cây chà là không chỉ là một loài cây; nó là một biểu tượng. Biểu tượng của sức chịu đựng, của sự trung thành với cội rễ, và của một đời sống biết chắt chiu để trao ban. Nhìn cây chà là, ta dễ nhận ra hình ảnh của người công chính giữa đời.
Môi trường sống của cây chà là nơi vô cùng nghiệt ngã. Đó là nơi nắng gắt kéo dài, mưa thì hiếm hoi, đất thì cằn cỗi. Nhưng chính trong điều kiện ấy, cây chà là đã học cách sống còn. Nó chắt chiu từng giọt nước, từng giọt sương hiếm hoi của ban mai, nó gói ghém chút nhựa sống để đương đầu với bão cát. Bộ rễ đâm sâu xuống lòng đất, tìm đến những mạch nước ngầm ở tuốt xa chỗ nó đứng. Thân cây chà là vươn thẳng lên trời, đứng kiêu hãnh giữa sa mạc. Sự sống của cây chà là là kết quả của một chọn lựa: bám rễ sâu và vươn lên cao.
Người công chính cũng vậy. Họ không chọn cho mình một môi trường thuận lợi; nhiều khi, môi trường ấy lại đầy bất công và có phần nghiệt ngã. Họ có thể phải sống giữa những cuộc chơi không sòng phẳng, những mối quan hệ thiếu công bằng, những định kiến và sỉ nhục. Có lúc, họ chịu phần thiệt về mình: thiệt về danh dự, về cơ hội, thậm chí về lợi ích vật chất. Nhưng thay vì đánh mất mình, người công chính chọn cách sống có rễ và có hướng.
“Có rễ” nghĩa là gì? Đó là biết mình đứng trên nền tảng nào. Như bộ rễ chà là bám sâu trong lòng đất, người công chính bám sâu vào những giá trị không đổi: khôn ngoan, công bằng, can cảm và tiết độ 1. Họ không sống theo trào lưu nhất thời, không bị cuốn theo những cám dỗ dễ dãi. Khi gặp hạn hán của niềm tin hay bão tố của dư luận, họ vẫn đứng vững, bởi nguồn mạch nuôi sống họ không đến từ bề mặt, mà từ chiều sâu.
“Có hướng” là vươn thẳng lên. Thân cây chà là không cong queo tìm bóng râm; nó hướng thẳng lên trời. Người công chính cũng thế: họ hướng đời mình về điều thiện, về một lý tưởng cao hơn, về một cùng đích sâu xa. Họ không trả đũa bằng bạo lực khi bị tổn thương, không đáp trả gian dối bằng gian dối. Sự chính trực của họ đôi khi khiến người khác khó chịu, nhưng chính sự chính trực ấy làm nên nhân cách.
Điều đáng chú ý là: cây chà là, dù nhận từ đời nhiều cay đắng, lại cho đời những trái rất ngọt. Trái chà là là nguồn dinh dưỡng quý giá, nuôi sống con người qua bao thế hệ. Người công chính cũng vậy. Họ không để nỗi cay đắng tích tụ thành oán hận. Trái lại, họ trả lại cho đời bằng một lối sống đẹp: sự tử tế trong lời nói, sự công bằng trong hành động, sự kiên nhẫn trong thử thách. Họ trở thành nguồn mạch nuôi dưỡng cộng đồng, dù chính họ từng phải chịu thiệt thòi.
Có một nghịch lý sâu xa ở đây: càng sống giữa môi trường khắc nghiệt, cây chà là càng cho trái ngọt. Cũng thế, người công chính thường được tôi luyện trong nghịch cảnh. Chính những va chạm với bất công giúp họ xác tín hơn về điều thiện; chính những thiệt thòi buộc họ chọn lựa rõ ràng giữa thỏa hiệp và trung thực. Họ không ngây thơ trước sự dữ, nhưng cũng không để sự dữ định hình mình.
Trong đời sống xã hội, người công chính không phải là những người hoàn hảo. Họ vẫn có giới hạn, vẫn có lúc mệt mỏi. Nhưng họ có một đặc điểm chung: họ không từ bỏ. Họ tiếp tục làm điều đúng, ngay cả khi điều đó không được tưởng thưởng tức thì. Như cây chà là phải chờ nhiều năm mới trổ quả, đời sống công chính cũng cần thời gian để sinh hoa kết trái. Thành quả của họ không luôn đo bằng thành công bề ngoài, mà bằng ảnh hưởng âm thầm và bền bỉ.
Hình ảnh cây chà là mời gọi mỗi người tự hỏi: tôi đang bám rễ vào đâu, và tôi đang vươn về hướng nào? Trong một thế giới dễ dãi với thỏa hiệp, liệu tôi có dám chắt chiu từng “giọt nước” của lương tâm để nuôi dưỡng đời sống nội tâm? Khi đối diện với sỉ nhục hay thiệt thòi, tôi chọn phản ứng theo bản năng hay theo giá trị?
Người công chính không phải là người thắng thế trong mọi cuộc chơi, nhưng là người không đánh mất mình. Họ đứng giữa nắng gió của đời, lặng lẽ mà kiên cường. Và như cây chà là giữa sa mạc, họ chứng minh một chân lý giản dị mà sâu xa: điều thiện, khi được nuôi dưỡng từ chiều sâu và hướng về điều cao cả, cuối cùng sẽ sinh trái ngọt cho đời.
Cây chà là
Một loài cây ở vùng Trung Đông
Sống giữa một môi trường khắc nghiệt chỉ có nắng và gió
Nó chắt chiu từng giọt nước, giọt sương
Bộ rễ đâm sâu dưới lòng đất
Và thân cây đâm thẳng lên trường
Dù nhận từ cuộc đời nhiều cay đắng như thế
Nhưng nó cho cuộc đời những trái rất ngọt
Đây là hình ảnh của một người công chính
Người công chính là những người dù sống ở một môi trường bất công
Có thể phải chịu sự sỉ nhục
Phải chịu những phần thiệt thòi về mình
Nhưng người công chính trả lại cho đời bằng một lối sống đẹp
Lối sống ngay thẳng, chính trực
Đó là người công chính.